NAJAVA IZLOŽBE SRETENA STOJANOVIĆA „SKULPTURE I CRTEŽI”, 08.01.2018.
08.01.2018.
Galerija Akademije nauka i umjetnosti Republike Srpske, u okviru svoje programske djelatnosti, izložbom „Srpske ikone XVI–XVIII vijeka iz crkava i manastira sa prostora BiH” započela je prezentaciju najznačajnije kulturne baštine koja pripada srpskom istorijskom i kulturološkom prostoru u Bosni i Hercegovini. Uspostavljajući visoke umjetničke, estetske, organizacione i prezentacione kriterijume, ovakav koncept zahtijeva višemjesečni stručan i odgovoran rad u svim segmentima priprema, s ciljem da preko izlagačke djelatnosti sagledamo i iznesemo na svjetlost dana autore i djela, zapretene i daleke javnosti, koji po svom značaju i umjetničko-estetskim vrijednostima spadaju u sam vrh našeg kulturnog nasljeđa. Izložbom Sretena Stojanovića „Skulpture i crteži“, koja se otvara 8. januara 2018. godine, u 19.00 časova, Galerija ANURS-a nastavlja svoj program sa postavkom djelȃ jednog od najznačajnijih srpskih vajara XX vijeka. Akademija nauka i umjetnosti Republike Srpske se, ovom značajnom izložbom, na najreprezentativniji način pridružuje obilježavanju Dana Republike Srpske, 9. januara.
Sreten Stojanović, jedan od najznačajnijih vajara u srpskoj umjetnosti HH vijeka, rođen je u Prijedoru, 2. februara 1898. godine. „...Pripadao je onom naraštaju koji je stupio u život godine 1914. ako se rat i izuzetna stradanja mogu zvati životom, i izneo je na svojim leđima dva svetska rata i sve krize i potrese između njih i oko njih. Po svršetku Prvog svetskog rata taj prijedorski mladić, koji je već dobro znao šta je patnja, glad i tamnica i borba protiv njih, krenuo je u svet da traži sredstva i puteve za novu borbu, za učenje i osvajanje svog mesta u savremenoj likovnoj umetnosti. Istorija tog umetničkog života, to je istorija ne samo jednog talenta nego i povest jedne hrabrosti.” Ovako je Andrić, šezdesetih godina prošlog vijeka, pisao o biografskom putu svog prijatelja i velikog skulptora Stojanovića. Sreten Stojanović školovao se u Beču i Parizu kod čuvenog vajara Antoana Burdela. Po povratku u Beograd, 1922. godine, aktivno učestvuje u svim sferama umjetničke djelatnosti, izlaže, piše kritike, postaje jedan od prvih profesora Akademije likovnih umetnosti, objavljuje knjige...
Miodrag Protić, u izvrsnoj analizi Stojanovićevog stvaralaštva i njegovog značaja u savremenoj srpskoj umjetnosti, u tekstu kataloga ove izložbe piše: „Stojanovićeva je zasluga što je sa Rosandićem, Palavičinijem i Stijovićem bio tvorac naše savremene skulpture. U njoj je upotpunio jednu veliku prazninu – stvorio je savremeni psihološki portret. Njegov stvaralački opus je bogat, nijansiran i raznovrstan. On ide od sitne plastike, tanagre, i preko portreta, biste i reljefa stiže do monumentalne muzejske skulpture i javnog spomenika velikih razmera. Savremen stvaralac, Stojanović je znao da jedna bista nije dobra zato što jasno predstavlja određenu ličnost, već zato što je umetničko delo. On je možda prvi naš pisac koji je skulpturu gledao novim pogledima, koji je u realističkom, odnosno figurativnom umetničkom delu jasno razlikovao dve paralelne strukture fenomena: strukturu opaženih – likovnu transpoziciju model i strukturu plastičnih vrednosti – likovnu transpoziciju modela. Zakonitosti ove druge, umetničke strukture nisu i ne moraju biti i zakonitosti ove prve, prirodne. Druga ima svoju samostalnost i svest o tome provejava kako kroz Stojanovićevo delo, tako i kroz njegove članke, kritike i eseje. Stojanović je po tome, i po umetničkim kritikama, značajan i kao umetnički pisac. Ako se, na kraju, sažmu sve njegove zasluge, Stojanović iskrsava kao slikovita, krupna figura koja simboliše čitav jedan period naše kulture i umetnosti. I kao vajar, i kao umetnički pisac i kritičar, i kao jedan od osnivača i rukovodilaca naše najviše umetničke škole, i kao patriota, politički i društveni radnik, on je obavio značajne istorijske zadatke. Ceo njegov tako umnogostručeni život bio je posvećen integralnom napretku našeg društva.”