Utemeljenje, osnivanje i status Akademije
Akademija nauka i umjetnosti Republike Srpske kao najviša naučna i umjetnička ustanova normativno je utemeljena Zakonom o akademiji nauka i umjetnosti Republike Srpske koji je donijela Narodna skupština Republike Srpske 1993. godine i koji je objavljen u “Službenom glasniku Republike Srpske” broj 26/93. Time je stvoren pravni osnov za konstituisanje Akademije. Međutim, zbog tragičnog građanskog rata Akademija nije konstituisana sve do 1996. godine.
Tek nakon donošenja Dejtonskog mirovnog sporazuma i Ustava Bosne i Hercegovine (Aneks IV Sporazuma) prema kome je Republika Srpska međunarodno priznata kao entitet u sastavu Bosne i Hercegovine sa punim naučnim, kulturnim i obrazovnim suverenitetom, prišlo se osnivanju Akademije nauka i umjetnosti Republike Srpske. Komisija matičara za osnivanje Akademije, sastavljena od devet uglednih akademika iz Srbije, Crne Gore i Bosne i Hercegovine, sazvala je Osnivačku skupštinu za 11. oktobar 1996. godine. Skupština je održana toga dana na Jahorini u Hotelu “Bistrica”.
Osnivačkoj skupštini prisustvovalo je 65 uglednih naučnih radnika - akademika, profesora, književnika i umjetnika.
Među prisutnima bili su predstavnici:
- Srpske akademije nauka i umetnosti,
- akademik Aleksandar Despić, predsjednik SANU,
- akademik Miroslav Pantić, generalni sekretar SANU i
- Vladimir Davidović, sekretar SANU;
- Crnogorske akademije nauka i umjetnosti:
- akademik Dragutin Vukotić, predsjednik CANU,
- akademik Milorad Mijušković, potpredsjednik CANU i
- akademik Milinko Šaranović, generalni sekretar CANU,
- Ogranka SANU iz Novog Sada,
- akademik Čedomir Popov, predsjednik Ogranka,
- akademik Vojislav Marić, generalni sekretar Ogranka i
- Vera Latov, sekretar Ogranka SANU u Novom Sadu.
Skupština je izabrala rukovodstvo Akademije:
- za predsjednika Akademije izabran je akademik Petar Mandić,
- za potpredsjednika Akademije akademik Slavko Leovac,
- za generalnog sekretara akademik Vojin Komadina.
U Predsjedništvo Akademije izabrani su:
- akademik Petar Mandić,
- akademik Milorad Ekmečić,
- akademik Desanka Kovačević-Kojić,
- akademik Manojlo Maravić,
- akademik Slavko Leovac,
- akademik Vojin Komadina,
- akademik Veselin Perić,
- akademik Milan Vasić i
- akademik Radovan Vučković.
Akademija je imala sjedište u Palama do 1999. godine, a od tada ima sjedište u Banjoj Luci.
Status Akademije određen je Zakonom, vrstom i karakterom djelatnosti. Akademija je samostalna ustanova koja vrši javnu službu od interesa za Republiku Srpsku.
